‘L miràcul dé l'àqua de l’Àda sgiasciàda‘

Racconto in dialetto: "Il miracolo dell'acqua dell'Adda senza ghiaccio".

O tiranesi ormai grigi di capelli, ma ancora con il cervello fine, vi ricordate quando l’acqua dell’Adda in inverno per il grande freddo ghiacciava intorno ai sassi e il ghiaccio formava un crostone tale da portare il peso di una mucca e si vedeva sotto il ghiaccio correre l’acqua silenziosa come l’olio? E voi giovani avete visto in questo inverno così freddo il ghiaccio nell’Adda?

Questo è stato un inverno freddo. Avrete visto anche voi il ghiaccio per le strade, le pozzanghere ghiacciate come vetro, neve ammucchiata con la crosta dura come biglie di acciaio, ma l’acqua dell’Adda sotto il ponte Vecchio non l’avrete mai vista ghiacciata. Perché?

SE NON VISUALIZZI L'AUDIOCASSETTA CLICCA QUI

‘L miràcul dé l'àqua de l’Àda sgiasciàda.

U Tiranés uramài scià gris de cavèi ma amò de cràpa fìna, va regurdìi quànda l'àqua de l’Àda d'invèran par al grant frècc la giasciàva 'ntùran i sas e 'l giàsc al picàva sü 'n crustùn de tegnì sü 'na vàca e sa vedèva cur sùta l'àqua lìsa e silensiùsa cùma l'öli?
E viòtri giùan, i amò védüü ‘n stu invèran iscì mài frèc,‘l giàsc 'n
de l’ Àda ?
Chestu l’è stàcc’n inverèn frècc. Arìi vedüü àa viòtri ‘l giàsc par li stràdi, puzzàngheri giasciàdi cùma védru, néf 'nmuntelàda cun i crustùn dür cùma l'azzàlini ma l'àqua de l'Àda sùta 'l punt vècc l'arìi mai vedüda giasciàda. L’è ilò sùt al punt che la pàsa sénsa 'n fil de giàsc ' ntùran i sas! L’è vèra u mìga véra?
‘L Brùnu Chegafrècc, che l’èra ün che i ‘na savéva ‘na pagìna de pü de ‘l libru,ilò al punt vècc lù vedüü gratàs la cràpa e dì:capìsi pròpi mìga cùma la pödis mìga ès giazzàda !!
Mi però ‘l sòo ! Tancc àgn fa , la mè àva, 'na sìra d'invéran che 'n séra 'ndacc a tö 'l lacc ilò àla Pòrta Pus’ciàvìna la ma cüntàa sü 'na stòria véra verénta.
Prìma però ghìi de savè, chè ilò visìn al punt vècc ‘l gh’è ‘n lavatòi cun ‘n arc che 'l finìs 'n de l’ Àda.
'Na òlta li nòsi fèmni i vàva ilò a lavà i pagn al büi ànca d'invèran.
Adès va la cünti: 'Na bràva fémna de num Giacumìna, timuràda de Dìu e dela Madòna, màma de sèt ràis , l'èra ‘ndàcia ilò al büi cun 'l segiùn cargàda de patèi, mudàndi per fa la bügàda. Rüàda al büi la truàa tüt giazzàa! 'L büi l'éra 'n candelòt de giàsc, l'àqua 'n tela càna la scuréva pü, e 'l fasèva 'n frècc dela madòcìna.
A chèi temp, pasàa 'l büi spudéva parò rüà a lavà 'n de'Àda, e iscì la facc la Giacumìna.
La pòra fèmna la duvüü spacà 'l giàsc par pudè ciapà sü l'àqua e iscì la pudüü fa giù la sùa bügàda pròpi inturnu ai sàs de l’Ada .
L'éra 'n grant frècc, al bufàva giù dal Canalùn 'n ària gélda e taiénta cùma 'n curtèl e la Giacumìna a ògni patèl u mudànda che la lavàva la diséva sü 'n "Ave Maria".
Finìi la bügàda, la pòra fémna, che la gh’éra ilò li màa murèli e pizzighénti, i ginöcc i paréva de védru ma pasàndu denànz àla immagin dela Madòna che amò adès la gh’é sùra 'l purtùn de chèla curt, la facc al ségn dela crus.
I cünta che chèla fémna la séntüü 'na us celestiàl che la diséva: Giacumìna, Giacunìna ta runparée pü 'l giàsc de l'Àda par lavà parchè chèl’àqua la sarà benedèta e mài pü la giasciarà.
La pòra Giacumìna senténdu sta us , la ciapàa 'na calüra ados e chèi pagn che iéra stincàa 'n tel segiùn par al frècc iè vegnüü ilò mòrbid cùma se 'l füs d'estàa.
Chèla pòra fémna l'è rüàda a ca stremìda e sübìt l'èra facc su la cunfidénsa de chèl che l'éra sentüü ilò sùta àla santéla e i na parlàa a li so amìsi e iscì l'è vegnüü a savèl tucc.
Da chèl dì l'Àda l'è pü giazzata gnàa par sciupà séch!!! Chèsta l’è la stòria, l’àqua de l’Ada uramai la giàscierà pü!

Méngu