Cici Bonazzi, poeta e scrittore dialettale nato a Tirano il 4 luglio 1931 ora residente a Canberra ( Australia ), ci dà questa opportunità. Ci racconterà alcune sue “ storie “ in alcuni brani a puntate, guidandoci per mano, inserendo accanto alle parole desuete il suo “significato” in italiano.
Il lettore potrà suggerire “altri modi di dire “ o chiedere ulteriori delucidazioni tramite la casella commento. La rubrica e le risposte ai commenti saranno curati da Ezio Maifrè.
Credere, ubbidire e combattere”
I bèi témp.
Undicesima parte
L’àrte dèl rangiàt ta l’amparàvat mìga a scöla, ilò i predicàva ài ràis che pudéva ‘ndà, dùma ròbi nun bùni de mèt sùta i déncc, s’ga vuléva pràtega e alenamént par smaliziàs an tèl mestée; iscì par giütà li regiùri (mamme) ‘n cüsìna, ròsci (gruppi) de bòci sa rampegàva sü par i àlbari, i pèsc, li bedùli (pioppi, abeti, betulle) e àa süi àrbui (castagni) par pelà niàdi (vuotare nidi), öv de pàsar, de mèrlu, de dùrt (tordi), àa chìi pìscen de parasciöla (cingallegra) sài sciusciàva fo sül post e urscelìn cun dùma i spungiùn (prime piume), i finìva tücc an padèla cun i òtri ciapàa cun l’archèt u la sfiùnda, dùma ‘n bucùn ma sémpri mèi de nigùt, ta ‘nviàvat giù tüt par al canarüz, bèch e usegàtui (ossicini). An chìi “bèi témp” tüt al gh’éra “vita breve”, sparìva i lümàgi e lümagòt di mür, di rùngi li ràni, i scazùn (pesciolino di fondale), i gàmbar, li lüdri (lontre), li sanguèti(sanguisughe) de vénd par al salàs fo dèl spizée (farmacista) e fùrsi àa quài de chìi scursùn (biscia nera) sciüsciasànch dèl’Àda se ta séret mìga trop lèch de fài scià (schizzinoso da cucinarli). La divìna pruvidénsa la ta vardàva rée cun öcc benìgn, la ta dàva sémpri ‘n pòo de tüt a segùnda dèla stagiùn, gabüs e bedàni (cavoli e verze) fo di òpui, a bòghi (borse ottenute con la maglia) piéni sa pelàva piànti de üga, de ramignàghi (albicocche), de brügn, pumée, pirée, sciareséri (ciliegi), sa ramàva (raccoglieva) castègni par i braschée e cazulòcc par al ciùn (castagne vuote per il maiale), mùri, murùn, màni, gaüdi, ghislùn, fràu (more, more da gelso, mirtilli rossi e neri, fragole); gh’éra mìga cunfìn, purtùn cun cadenàsc (catenacci) u mür de cìnta che pudés fermàt, la sgaiùsa(fame) ta fàva fa miràcui, to u mìga to l’éra tüt bun de sgrafignà cun tànta unestà de fam. Sti bòci, maèstri de tücc i mestée, cun la büsèca sùgula (sazia) e i déncc lungh par la früta ghèrba(acerba), i po rügàva int par al rüt (discarica) dèla feruvìa par cercà scarcc e rutàm de ram de purtàch al rutamàt, i ramàva sü strasc, os de pestà par al pastèl (becchime) di galìni fo dèl Zaz(noto fabbro vicino alla chiesa del Sacro cuore) , butìgli vöidi, càrti, baràtui Ciriu de töch giù(levargli) la tichèta de vénd e pudè biscì (almeno) ciapà i ghèi (soldi) dèl cìnema u par crumpà li frìguli di canunzìn dèl ufelée (pasticcere), ‘n gelatìn an parigìna (cialda), ‘n tuchèl de zücher càndid, quài mentìn de sciüscià (succhiare) u la ciculàta autàrtica fàcia chisà cun cusèpo.
Nessun commento:
Posta un commento